Als Duitsland en Frankrijk serieus de handen ineen slaan om Jeroen Dijsselbloem te wippen als aanvoerder van de euroclub van ministers van Financiën, dan heeft premier Mark Rutte een sterke troef om een alternatieve zware post te eisen in Europa, aldus Z24’s Jeroen de Boer.

Geruchten uit Brussel die doorsijpelen via de Duitse krant Handelsblatt maandag: Jeroen Dijsselbloem zou zijn termijn als voorzitter van de club van ministers van Financiën van de eurozone niet mogen uitzitten.

Permanente voorzitter eurogroep

In ‘Brusselse diplomatieke kringen’ zou een scenario de ronde doen, waarbij er na de Europese Verkiezingen van 25 mei een wissel van de wacht komt die verder gaat dan de Europese Raad (voorzitter van de groep van regeringsleiders van de Europese Unie, nu Herman van Rompuy), de Europese Commissie (voorzitter van de ambtelijke top in Brussel, nu Manuel Barroso) en de Hoge Vertegenwoordiger van de Europese Unie (Catherine Ashton) voor het buitenlands beleid.

Naast deze drie belangrijke posten zouden veel eurolanden, met uitzondering van Nederland, na de zomer ook een permanente voorzitter willen aanstellen voor de eurogroep, de club van ministers van Financiën van de eurozone. Dat zou betekenen dat Dijsselbloem het veld moet ruimen, pakweg een jaar voordat zijn officiële termijn medio 2015 afloopt.

Voor Nederland zou dit een behoorlijke afgang betekenen, tenzij premier Rutte in het spel om de poppetjes serieuze compensatie weet te krijgen.

Dijsselbloem niet neutraal?

De suggestie in Handelsblatt dat Dijsselbloem aan de kant moet, omdat hij te veel het 'Nederlandse belang' zou vertegenwoordigen en niet neutraal genoeg zou zijn, oogt niet heel overtuigend.

De Nederlandse minister volgt wel een 'Noordelijke' lijn, waarbij de nadruk ligt op begrotingsdiscipline, het laten meebetalen van private partijen bij het redden van banken, en structurele hervormingen in Zuid-Europa. Maar hierin volgt Dijsselbloem min of meer de wensen van Duitsland.

Onduidelijk is dan ook waarom bijvoorbeeld Duitsland Dijsselbloem vervroegd zou willen vervangen. Een elegantere oplossing is dan om de Nederlander zijn termijn te laten uitzitten tot 2015 en dan de discussie aan te gaan over een vaste voorzitter van de eurogroep.

Politieke spanningen Noord en Zuid

Moet Dijsselbloem dit jaar toch vertrekken, zonder dat Nederland daar iets voor terug krijgt, dan komen de spanningen tussen Noord en Zuid weer flink op scherp te staan. Premier Rutte kan er bij zijn Europese collega's op wijzen dat een dergelijke manoeuvre aanzienlijke politieke risico's meebrengt.

Dat laatste geldt zeker ook voor het sentiment in Nederland ten aanzien van Europa en de euro. Dijsselbloem ligt bij Zuidelijke eurolanden misschien niet zo goed, in Nederland is dat anders sinds zijn optreden bij de steunoperatie voor Cyprus afgelopen jaar.

Dijsselbloem werd begin 2013 sterk bekritiseerd toen hij in een niet al te handig interview met persbureau Reuters en zakenkrant The Financial Times, suggereerde dat Cyprus 'een model' kon zijn - al gebruikte hij dat woord niet zelf - bij toekomstige interventies. Dat wil zeggen: als banken worden gered met belastinggeld, moeten ook aandeelhouders en schuldeisers, inclusief grote spaarders, stevig bloeden. In Nederland werd het standpunt van Dijsselbloem overwegend positief gewaardeerd.

Als Dijsselbloem de komende maanden door 'Europa' aan de kant wordt gezet, zal dat ongetwijfeld een nieuwe impuls geven aan de euroscepsis in Nederland.

Alternatieve zware post voor Nederland

Mocht het vervroegd aanstellen van een permanente voorzitter van de eurogroep een reële optie worden, en vertrekt Dijsselbloem als mister euro, dan heeft premier Mark Rutte sterke argumenten om een andere zware post op te eisen voor Nederland.

Waar kun je dan zoal aan denken? Het voorzitterschap van de Europese Commissie zal een lastige worden voor Nederland. De christen-democraten gooien voor deze positie, gelet op de verhoudingen in het Europees Parlement, redelijk hoge ogen.  Maar een lobby van VVD en PvdA ten gunste van bijvoorbeeld voormalig premier Jan Peter Balkenende lijkt niet heel waarschijnlijk.

Als Dijsselbloem stopt als 'mister euro', zal Nederland het eerder moeten hebben van andere PvdA'ers die in Europa enige indruk kunnen maken, zoals Wouter Bos, voormalig minister van Financiën, en de huidige minister van Buitenlandse Zaken Frans Timmermans. Of bijvoorbeeld toch weer een zware post in de Europese Commissie voor Neelie Kroes.

Met Bos als voorzitter van de Europese Raad van regeringsleiders, zou Nederland met opgeheven hoofd een eventueel vertrek van Dijsselbloem kunnen slikken. Al is dat misschien iets te hoog gegrepen. Kroes als 'begrotingstsarina' in de Europese Commissie die big spenders op de vingers kan tikken, zou ook niet misstaan.

Timmermans als 'Hoge Vertegenwoordiger' van de Unie voor buitenlandse zaken is ook een optie. Het klinkt chique, maar het zou, gelet op de geringe substantie van de buitenlandse politiek van de EU,  toch een soort afdankertje zijn.

Lees ook:

'Positie Dijsselbloem als baas eurogroep op de tocht'

 

Dit artikel is oorspronkelijk verschenen op z24.nl